از بلایند دیت تا عشق ابدی؛ عقب‌نشینی اخلاق در برابر شوآف!

به گزارش خبرنگار ایران فیلم پرس،‌ در شرایطی که رسانه ملی با بودجه‌های کلان، همچنان درگیر الگوهای فرسوده تولید محتوای دهه‌های گذشته است، میدان رسانه‌ای کشور به‌تدریج به سود پلتفرم‌های بی‌ضابطه و بدون نظارت خارجی واگذار شده است. این فضا، بستری فراهم کرده برای رشد قارچ‌گونه محتوایی که نه‌تنها فاقد استانداردهای فرهنگی و اخلاقی است، بلکه در مواردی به شکل مستقیم ارزش‌هایی چون خانواده، عشق، وفاداری و غیرت را مورد هجمه قرار می‌دهد.

یکی از مصداق‌های بارز این روند، برنامه‌هایی نظیر «عشق ابدی» است که با ادعای کشف روابط عاشقانه، در عمل تصویری کاملاً وارونه و منحرف از مفهوم رابطه و ازدواج را به میلیون‌ها مخاطب فارسی‌زبان القا می‌کند.

از «بلایند دیت» تا «عشق ابدی»؛ عقب‌نشینی عقل و اخلاق در برابر شوآف دیجیتال

موج تازه‌ای از برنامه‌های فارسی‌زبان موسوم به ریالیتی‌شوهای عاشقانه، ابتدا با محصولاتی چون «بلایند دیت» آغاز شد. افرادی صرفاً برای افزایش دیده‌شدن و کسب درآمد تبلیغاتی، در موقعیت‌هایی شرکت می‌کردند که اخلاق، عزت‌نفس و شأن انسانی در آن جایگاهی نداشت. این محتواها به‌جای ترسیم مسیر منطقی و انسانی یک رابطه، تصویری سطحی و توهین‌آمیز از عشق را ارائه کردند؛ رقابت‌هایی بی‌پایه میان چند پسر برای جلب نظر یک دختر یا بالعکس، که در نهایت نیز با برچسب «عاشقانه» به مخاطب عرضه می‌شد.

اکنون اما، اوضاع از این نیز فراتر رفته است. در برنامه «عشق ابدی» – که توسط برخی ایرانیان مقیم ترکیه تولید و در یوتیوب منتشر می‌شود – چند دختر و پسر در محیطی بسته و ساختگی، به اصطلاح به دنبال یافتن شریک زندگی هستند؛ اما حاصل چیزی نیست جز روابط چرخشی، انتخاب‌های متزلزل و نمایشنامه‌ای تهی از تعهد که به بازی گرفتن احساسات انسانی را به اوج می‌رساند

مخاطب میلیونی با وجود فیلترینگ؛ معضل فقط «سلیقه» نیست

علیرغم محدودیت‌های اینترنت و موانع دسترسی، این دست از برنامه‌ها روزانه میلیون‌ها بار دیده می‌شوند. این آمار نشان می‌دهد که ما با یک تغییر عمیق در الگوهای مصرف فرهنگی مواجهیم؛ تغییری که نه به دلیل جذابیت محتوای تولیدشده در فضای مجازی، بلکه در اثر فقدان جایگزین مناسب در رسانه ملی و رسمی به وجود آمده است.

آسیب به بنیان خانواده و نهاد ازدواج

محتوای این برنامه‌ها با بازتعریف رابطه انسانی به‌عنوان یک بازی سطحی، بنیان خانواده را به‌طور مستقیم هدف گرفته‌اند. در جامعه‌ای که ازدواج به یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین انتخاب‌های زندگی بدل شده، ترویج سبک زندگی بی‌ثبات، بی‌تعهد و سرگرم‌محور – آن‌گونه که در «عشق ابدی» دیده می‌شود – نه تنها بی‌ثمر است، بلکه سیاست‌زدایی فرهنگی از ازدواج و تحقیر بنیادهای آن را به دنبال دارد.

ورود نهادهای انتظامی؛ غیبت نهادهای فرهنگی

در این میان، نقش بازدارنده برخی نهادهای انتظامی و قضایی در برخورد با سازندگان داخلی این نوع محتواها قابل تقدیر است. با این حال، پرسش جدی از دستگاه‌های فرهنگی همچنان باقی است: چرا در برابر این هجمه آشکار به فرهنگ عمومی، سکوت اختیار کرده‌اند؟ چرا نه سیاست‌گذاری جدی، نه تولید جایگزین و نه حتی واکنش رسانه‌ای مؤثر به چشم نمی‌خورد؟

صداوسیما و نمایش خانگی؛ بازی را باخته‌اند

منتقدان می‌گویند رسانه ملی مدت‌هاست از رقابت فرهنگی عقب مانده است. نه شخصیت جدیدی برای نسل امروز معرفی می‌کند، نه قالبی نو خلق می‌کند، و نه حتی در بیان روایت‌های عاشقانه، زبان زمانه را می‌فهمد. نمایش خانگی نیز با ورود سرمایه‌های ناآشنا به حوزه فرهنگ و هزینه‌های سرسام‌آور برای اشتراک، عملاً از دسترس مخاطب عام خارج شده است.

فرهنگ ازدواج در خطر است

در این فضا، عشق تحقیر شده، وفاداری به سخره گرفته شده و غیرت به عنوان مفهومی منسوخ جلوه‌گر شده است. میلیون‌ها نوجوان و جوان ایرانی که در غیاب تولیدات جدی رسانه‌ای، از صداوسیما گریزان شده‌اند، حالا تحت تأثیر محصولاتی هستند که نه تنها هیچ نسبتی با فرهنگ ایرانی و اسلامی ندارند، بلکه در حال بازتعریف انحرافی از مهم‌ترین پیوند انسانی یعنی ازدواج هستند.

و این یعنی: ما در میدان رقابت فرهنگی نه تنها شکست خورده‌ایم، بلکه حتی وارد زمین نشده‌ایم.